Pitanja i odgovorii

Da li se prilikom sastavljanja finansijskih izvještaja opšte namjene na datum 31.12.2017.godine može primjeniti Međunarodni računovodstveni standard 10- Događaji poslije izvještajnog perioda, uzimajući u obzir hronološki sledeću situaciju:

1) Skupština AD je na dan 30.12.2017.godine donijela odluku o smanjenju gubitka na teret osnovnog kapitala, pri čemu je istom definisano da ista stupa na snagu danom donošenja;
2) Menadžment društva je obezbijedio visok nivo sigurnosti da Odluke koje su date Skupštini akcionara na usvajanje budu standardne sadržine i da ne odstupaju od uobičajenih odluka i propisa;
3) Komisija za hartije od vrijednosti je 12.01.2018.god donijela Rješenje o smanjenju kapitala tj. nakon dana koji označava kraj izvještajnog perioda (nakon 31.12.2017 godine), a prije datuma objelodavnjivanja finansijskih izvještaja;
4) Izmjenjeni Statut je registrovan u CRPS-u 23.03.2018.god, tj.nakon dana koji označava kraj izvještajnog perioda, a prije datuma objelodavnjivanja finansijskih izvještaja;
5) Sve formalno pravne aktivnosti na smanjenju kapitala su izvršene u postupku i rokovima Zakonom definisanim.

Dakle, kako je prethodno navedeno finansijski izvještaji opšte namjene su objelodanjeni nakon datuma: izglasavanja Odluke o smanjenju kapitala od strane Skupštine akcionara, nakon dobijanja Rješenja od strane Komisije za hartije od vrijednosti i nakon registracije i upisa izmijenjenog Statuta u CRPS (finansijski izvještaji su objelodanjeni 31.03.2018).ISRCG na osnovu prethodno navedenog pitanja i svojih ovlašćenja (datih Uredbom) – pripremanja, davanja instrukcija i objašnjenja u primjeni MRS/MSFI izdaje sledeće :

Da li je moguće, po crnogorskom zakonodavstvu, otpisati potraživanja prije zavšretka sudskih procedura i da li su takvi otpisi poreski priznati? Da li se, ako se ocijeni da potraživanje neće biti uopšte moguće naplatiti i prije završetka sudskih sporova može otpisati, te ih do zaključenja sudskih sporova voditi u vanbilansnoj evidenciji?

Potraživanja se mogu otpisati u skladu sa računovodstvenim politikama kojima se uređuje knjigovodstvo i kojima je uredjeno i precizirano šta se može voditi vanbilansno a da je u skladu sa zakonskom regulativom. Potraživanja ne možete voditi vanbilansno ali otpis potraživanja možete izvršiti u skladu sa vašim računovodstvenim politikama.Izvršeno ispravljanje (otpis vrijednosti) sumnjivih potraživanja priznaje se na teret rashoda u skladu sa članom 17 Zakona o porezu na dobit Crne Gore, pod uslovom:
1) da se nesumnjivo dokaže da su ta potraživanja bila prethodno uključena u prihode poreskog obveznika
2) da je potraživanje u knjigama poreskog obveznika otpisano kao nenaplativo
3) da poreski obveznik pruži potrebne dokaze o neuspjelosti naplate tih potraživanjaPotrebni dokazi o neuspjelosti naplate potraživanja su sledeći: da je poreski obveznik izbrisan iz CRPS, ili da je okončan stečajni postupak i nije bilo dovoljno sredstava u stečajnoj masi da se naplate svi povjerioci.

Mišljenje u vezi načinom primjene člana 20a Zakona o PDV i člana 17 Zakona o porezu na dobit pravnih lica, koji se odnose na umanjenje PDV, i priznavanja u rashode otpisa sumnjivih potraživanja.
U navedenim propisima postoje dileme u kojim slučajevima se može umanjiti ranije obračunati i plaćeni PDV, kao i mogućnost da se pomenuti otpisi priznaju kao rashod u poreskoj prijavi, i šta podrazumijeva “da poreski obveznik pruži dokaze o neuspjeloj naplati tih potraživanja.”
Ovo se naročito odnosi na: nemogućnost naplate potraživanja ni nakon pravosnažnih sudskih presuda i dugogodišnje blokade žiro računa dužnika, a za koje ne postoje izgledi da se to učini u dogledno vrijeme, jer dužnik godinama nema nikakvog priliva, kao i u slučajevima kada je nepoznata adresa i sjedište dužnika, do kojih se ne može doći ni nakon više opomena, tako da bi i tužba sudu bila uzaludna, jer je povjerilac obavezan takve podatke dostviti, što je često slučaj, naročito kod kupaca koji sezonski posluju.

Priznavanje, korekcija i otpis potraživanja su pitanja koja se uređuju kompanijskim politikama, tako pojedine kompanije otpisuju 50% iznosa nenaplaćenih potraživanja nakon 90 dana od dana nastanka dužničko povjerilačkog odnosa, ili u potpunosti nakon 180 dana, druge kompanije ovaj otpis vrše na drugi način – u iznosu od 50% nakon 180 dana i u potpunosti nakon 360 dana i slično. Dakle, uspostavljanje poslovne saradnje, fakturisanje, kreditni i valutni uslovi su pitanja koja utvrdjuje uprava entiteta i definiše ih (ili bi trebalo da bude tako) internim aktima kompanije. Uprava kompanije preuzima rizik naplate potraživanja za svako potraživanje odobreno poslovnom partneru sa odloženim rokom plaćanja. Akcionarska i društva sa ograničenom odgovornošću imaju karakter ograničene odgovornosti, a to znači da za svoje poslovne obaveze odgovaraju do iznosa raspoloživih sredstava, odnosno ako ima sredstava obaveze se mogu izmiriti, a ako nema sredstava obaveze se neće izmiriti.Uprava kompanije ima obavezu da pravi procjenu rizika naplate potraživanja pri svakom konkretnom poslovnom odnosu i saglasno nivou procijenjenog rizika se i odredjuje da li će neko potraživanje odobriti za naplatu sa odloženim rokom. Usled insolventnosti, pojedini entiteti nisu u mogućnosti da izmiruju svoje poslovne obaveze i na taj način utiču na materijalno finansijsku, odnosno likvidnosnu situaciju kod svojih povjerilaca prouzrokujuci njima slične probleme i na taj način se formira uzročno posledična spirala. U pojedinim slučajevima ovakve situacije su objektivne odnosno stvarne, ali praktična desavanja su pokazala i potpuno svjesno smišljene aktivnosti raznih prevara sračunatih na pribavljanje lične koristi i za te potrebe zloupotrebljavajući status pravnih lica, a preko njih nanoseći štetu čitavom nizu entiteta, čime je i opšti interes ugrožen.Otpis potraživanja u internim evidencijam je pitanje koje će se urediti interno, ali kad je u pitanju opšti interes zakonodavac je predvidio i mehanizme zaštite od prethodno opisanih transakcija. U jednom period, sa aspekta poreskih propisa, otpisom potraživanja su priznavana sva potraživanja za koja je pokrenut sudski postupak. Ova mogucnost je rezultirala masovnom zloupotrebom fiktivnih sudkih postupaka, što je bilo lako utvrditi jer su ti postupci bili pokrenuti samo da bi se pribavila korist a sušniski nikada nisu nastavljeni, odnosno odustajalo se od istih.Da bi se spriječile prethodno opisane zloupotrebe, zakonodavac je ograničio tu mogućnost uređujući kriterijume za priznavanje otpisa potraživanja, a to je da se spor pred sudom pokrene i okonča i u vezi sa tim priloži odluka suda da naplata potraživanja nije moguća (član 17 Zakona o porezu na dobit i clan 20 Zakona o PDV-u).U vezi sa vašim pitanjem možete se obratiti Poreskoj upravi pošto je ovo pitanje u njihovoj direktnoj nadležnosti, a mi smo pokušali samo da objasnimo razloge dosta oštrih kriterijuma za priznavanje otpisanih potraživanja sa aspekta poreskih propisa.Dakle, zbog neodgovornosti i zloupotreba u poslovanju jednog broja entiteta, uslijedilo je pooštravanje kriterijauma, koji se po nasem misljenju nece ublažavati, a usled tih okolnosti negativne posledice sada plaćaju entiteti koji regularno posluju i u čijem poslovanju se kao potpuno normalna pojava može desiti i situacija koju ste vi opisali u vašem pitanju.

Kompanija je podijeljena na dva sukcesora ali na način što je na jednog od sukcesora prenijet jedan impozantan objekat i revalorizacione rezerve koje se odnose na taj i na sve ostale objekte iz kompanije prethodnika. U drugu kompaniju sukcesora prenijete su sve obaveze i ništa od revalorizacionih rezervi. U ovoj kompaniji prenijeti su restrukturiranjem objekti koji su imali revalorizacione rezerve, ovdje nije ništa ostalo od tih revalorizacionih rezervi već su one prenesene u drugu kompaniju, dakle objekti u jednoj a revalorizacione rezerve od tih objekata u drugoj su kompaniji. Revalorizacione rezerve treba da dijele sudbinu nosioca, odnosno sredstava po osnovu kojih su i nastali, ali menadžment traži da mu se pokaže gdje to piše da to nije moguće. Dakle, sve što nije napisano da je zabranjeno je dozvoljeno? Da li postoji negdje da piše izričito ili se to može izvesti – da revaliorizacione rezerve moraju da prate sredstva dok su u vlasništvu, odnosno mogu li da sredstva budu u jednom a njihove revalorizacione rezerve u drugom preduzeću?

Podjela navedena u dopisu ne podliježe primjeni MSFI3 Poslovne kombinacije, a prema paragrafu 3 ovog standarda sve transakcije koje nisu poslovna kombinacija obuhvataju se kao sticanje imovine na čiji knjigovodstveni tretman se primjenjuju shodno drugi satandardi, prema prirodi te imovine.Na priznavanje, vrednovanje i prestanak priznavanja građevinskih objekata odnose se smjernice MRS 16- Nekretnine, postrojenja i oprema. Prema tome, u okolnostima kada se jedno pravno lice dijeli na dva pravna lica treba da se sačini ugovor koji nije u suprotnosti sa smjernicama ovog standarda niti sprečava primjenu nekog drugog standarda u skladu sa prirodom imovine koja je predmet podjele. MRS 16 u pragrafu 40 upućuje na to da se prilikom smanjenja imovine koja se vrednuje po metodu revalorizacije, najprije koriste revalorizacione rezerve izdvojene za konkretno sredstvo, a ako one nisu dovoljne evidencija se vrši na rashodima. Pored navedenog standarda i MRS 36-Umanjenje vrijednosti imovine paragrafom 60 upućuje na to da se svaki gubitak od umanjenja vrijednosti revalorizovanog sredstva tretira kao smanjenje revalorizacione rezerve izdvojene za to konkretno sredstvo.Prema tome, imajući u vidu upotrebu revalorizacione rezerve i svrhu njenog formiranja, ugovor o podeli jednog pravnog lica na dva nova pravna lica ne bi trebao da je u suprotnosti sa navedenim smernicama Međunarodnih računovodstvenih standarda, odnosno smatramo da prilikom podele sredstava, revalorizacione rezerve treba da prate sredstva na koja one odnose.Suprotno tome, kada je u pitanju osnivanje novog poravnog lica od strane jednog pravnog lica koje kao osnivački kapital unosi određenu nepokretnost imamo drugačiju situaciju. U tom slučaju dolazi do otuđenja nepokretnosti za pravno lice osnivača i ono u novo pravno lice unosi samo nepokretnost, a revalorizacione rezerve koje se odnose na otuđenu nepokretnost preknjižava na neraspoređenu dobit, u skladu sa paragrafom 41 MRS 16.

Po osnovu poslovne zgrade akumuliran je odloženi porez u iznosu od 250.000 €. Zgrada je korišćena u poslovne svrhe devet godina. Sada treba da se zgrada proda. Šta uraditi sa odloženim porezom? Da li treba da se plati Poreskoj upravi?

Odložena poreska sredstva i odložene poreske obaveze se utvrđuju, shodno primjeni MRS 12, kao trenutno stanje na datum sastavljanja finansijskih iskaza. Stanje koje se utvrdi na odloženim poreskim obavezama prebija se sa stanjem odloženih poreskih sredstava koja mogu da budu priznata (jer je njihovo priznavanje uslovljeno pretpostavkama o budućem poslovanju), odnosno dobija se za bilans stanja samo jedan iznos – ili odložena poreska sredstva ili odložene poreske obaveze za tekući period. Zatim se iznos odloženih poreza (bilo da se u pitanju odložena poreska sredstva ili odložene poreske obaveze) iskazanih u prethodnoj godini svodi na odloženi porez (sredstva ili obaveze), utvrđen kao stanje na datum sastavljanja finansijskih iskaza.U momentu prodaje sredstva, koje je bilo uzrok privremene razlike, a koja je opet imala za posledicu evidenciju odloženog poreza, ne postoji nikakva obaveza vršenja uplate nadležnom poreskom organu.Ova prodaja reflektovaće se na utvrđivanje privremene razlike na datum sastavljanja finasijskih iskaza na datum 31.12.2014. kada se bude poredila sadašnja vrednost osnovnih sredstava i njihova poreska osnovica, što će se odraziti na utvrđivanje rezultata za 2014. godinu.U vezi sa prodajom poslovne zgrade nakon korišćenja u periodu od devet godina, napominjemo da treba sagledati poreski aspekt u smislu odredbi Zakona o PDV i izračunati pravo na srazmjerni PDV jer se otuđenje vrši u periodu kraćem od deset godina.

Kako se vrši obračun otpremnine usled sporazumnog raskida radnog odnosa. Neto otpremnina iznosi 4000 €.

Otpremnina u neto iznosu od 4.000 € se prvo mora pretvoriti u bruto iznos jer se porez na dohodak fizičkih lica placa na bruto osnovicu i to, na bruto iznos od 720 € plaća se porez po stopi od 9%- čl.10 stav 1 Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica, a na lična primanja preko 720 € plaća se porez na dohodak fizičkih lica po stopi od 15% – član 10 stav 2- Zakona o porezu na dohodak fizickih lica, i to je krizni porez, jer se otpremnine tretiraju kao lično primanje. Dakle, neto iznos otpremnine od 4.000 € moramo pretvoriti u bruto na način sto bruto od 720 € pomnožimo sa 9% i dobijemo porez 64,80 € a onda je neto iznos za bruto od 720 jednak 720-64,80=655,20 i dalje od 4000 € neto oduzmemo 655,20 i dobijemo 3.344,80 neto koje ima pripadajući bruto koji se oporezuje po stopi od 15% u skladu sa Zakonom o porezu na dohodak fizičkih lica, član 10. stav 2, a po formuli:
‍
bruto= neto x100/100-15= neto x100/85= neto x1,1765
‍
odnosno, 3.344,80 x 1,1765=3.935,16 =bruto x 15% = 590,27 €, porez po stopi od 15% (krizni porez) i sada saberemo ukupan porez po stopi od 9%+15% u iznosu od 64,80+590,27=655,07, je iznos poreza koji vi plaćate po osnovu isplaćene otpremnine usled sporazumnog raskida radnog odnosa. Kontrola koju mozete sprovesti da utvrdite da li ste tačno uradili obracun je: bruto-porez je neto ili 4.655- 655,07 = 4,000 €neto, a otpremnine su oslobodjene doprinosa za obavezno socijalno osiguranje u skladu sa članom 18a stav 2 Zakona o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje Crne Gore. I još ste u obavezi da platite prirez na porez po stopi od 13% – Sl.list CG br. 37/03 kao opštinski prihod opštine, odnosno 655,07×13%=85,16 €.

Da li fakture koje dobavljači ispostavljaju moraju biti originali? Mogu li ispostaviti fakture u PDF formatu- da li se takva faktura može odštampati, zavesti na arhivi, ovjeriti, proknjižiti i arhivirati? Da li je PDF format valjana dokumentacija za knjiženje, i da li je to valjana dokumentacija u slučaju eventualnog sudskog spora?

Sva računovodstvena dokumentacija mora biti originalna da bi se zloupotrebe svele na minimum. Ako neki dokumenat ima kopiju to znači da ima i original – ne može biti drugačije. Ako je u računovodstvu kopija, onda negdje mora da bude i original, a koji upravo treba da se nalazi u računovodstvu. I u slučaju sudskog spora, samo originalan dokument je dokaz na sudu.

Preduzeće se bavi otkupom sekundarnih sirovina (staro željezo, bakar, aluminijum itd) i uglavnom je u upućeno na fizička lica odnosno građane (nisu PDV obveznici) prilikom nabavke pomenutih sirovina a prodaje ih centru za reciklažu. Prilikom nabavke sirovina od građana ispiše se otkupni blok koji sadrži potrebne podatke fizičkog lica, ime i prezime, JMB i svojeručni potpis. Prilikom prodaje obračunava se i plaća izlazni PDV. Šta je sa ulaznim PDV-om?>

Poreski obveznik može odbiti ulazni PDV u skladu sa članom 37 Zakona o porezu na dodatu vrijednost. U Vašem slučaju vršite nabavku i prodaju proizvoda na teritoriji Crne Gore i promet tih proizvoda je oporeziv porezom na dodatu vrijednost CG. Napomenuli ste da nabavku vršite od fizičkih lica odnosno građana koji nisu registrovani za PDV, pa je samim tim isključena mogućnost da imate pravo na odbijanje ulaznog PDV-a.Odnosno, imali bi pravo na odbijanje ulaznog PDV-a da ste nabavku vršili od drugog PDV obveznika i da na računu dobavljača koji Vam je ispostavljen za nabavku predmetnih sirovina stoji iskazan iznos PDV-a, i da je račun sastavljen u skladu sa članom 32 Zakona o PDV-u. Dakle, ako nabavka proizvoda nije dokumentovana PDV računom koji je izdao registrovani PDV obveznik onda ne postoji zakonski osnov da se izvrši priznavanje ulaznog PDV-a kao odbitne stavke prilikom utvrđivanja PDV obaveze .

Kako se knjiži i obračunava porez na zakup poslovnog prostora za DOO društva koja nijesu registrovana za PDV? Na koji račun se uplaćuje navedeni porez?

Vaša DOO firma je zakupoprimac, odnosno uzima u zakup poslovni prostor od fizičkog lica, i dužna je da obračuna, obustavi i uplati porez na dohodak fizičkog lica na prihod od imovine i imovinskih prava i uplati neto naknadu fizičkom licu.Osnovica za obračun poreza je 70% od ugovorene bruto naknada po osnovu ugovora o zakupu izmedju pravnog i fizičkog lica. Odnos između neto i bruto se računa po formuli na sledeći način: neto/0,937 =bruto.Na primjer, ako je ugovorena bruto naknada 500 €, tada na 500,00×70%=350,00 € je oporeziva osnovica a primjenom poreske stope od 9% na iznos od 350,00 € (350×9%=31.50) dobili smo iznos poreza na dohodak fizičkih lica u iznosu od 31,50 €, i još imamo obavezu da obračunamo i prirez na porez po stopi od 15% ako fizičko lice živi u Podgorici ili Cetinju, a prirez je 10% ako fizičko lice živi u Budvi a stopa prireza je 13% za ostale gradove Crne Gore.Dakle, shodno navedenom, a pod pretpostavkom da fizičko lice živi u Podgorici imate obavezu da na iznos poreza od 31,50×15%=4,73 € platite prirez opštini Podgorica u iznosu od 4,73 €. Kad od ugovorene naknade od 500 € odbijete porez na dohodak fizičkih lica od 31,50 €, dobićete neto od 468,50 € koje uplaćujete vlasniku poslovnog prostora na njegov uplatni račun. Provjera tačnosti obračuna je neto/0,937=bruti ili 468,50/0,937=500,00 što znači da je tačan obračun.Porez od 31,50 uplaćujete na jedinstven uplatni račun 820-30000-74 sa obaveznim pozivom na broj na nalogu na prenos (virmanu), u desnom uglu u polju poziv na broj odobrenja upišete matični broj isplatioca, a prirez na porez uplatite na uplatni račun Opštine Podgorica, ako vlasnik živi u Podgorici. Uplatni račun opštine Podgorica je 550-3028009 -09 . Što se tiče knjiženja u Vašim poslovnim knjigama, morate stvoriti obavezu za neto naknadu na konto npr 4654-obaveza za neto naknadu u iznosu od 468,50 €, a na 489 stvoriti obavezu za porez na dohodak fizičkih lica u iznosu od 31,50 €, a na konto npr 4891-obaveza za prirez na porez u iznosu od 4,73 €, što znaci da ova navedena konta potražuju, a na dugovnoj strani knjižite pripadajući trošak i to npr. 5334-trošak neto naknade za zakup 468,50 €, 53340-trošak poreza na zakup 31,50 € i 53341-trošak prireza na porez na zakup 4,73 €.Knjiženjem izvoda, kad sve ovo platite, zatvarate navedene obaveze na kontima 4654, 489, 4891. Obavezni ste da još na obrascu IOPPD na šifri 065 iskažete ovu vrstu isplata. Obrazac OPPND podnosite Opštini na kojem je iskazana ova vrsta prihoda od imovine. Obrazac IOPPD dostavite fizičkom licu da bi ono predalo prijavu – GPPFL.

Da li je plaćanje doprinosa za preduzetnike regulisano kojim računovodstvenim standardom da se smatra troskom i da li se doprinosi za obavezno socijalno osuguranje plaćeni tokom 2014. godine za preduzetnika koji se oporezuje po stvarnom dohotku priznaju kao trošak u toj godini? Da li se izdaci za preduzetnika mogu podvesti pod grupu 52 ili pod neku drugu grupu troskova i u slucaju da mogu, da li bi trebalo da izdatak ukljucuje porez i doprinose?

Uplata poreza na prihode od obavljanja samostalne djelatnosti, kao osnovnog zanimanja, ne tretira se kao rashod u bilansu uspjeha, iz razloga što isti nije trošak u svrhu tekućeg poslovanja, već se njegova uplata vrši iz ostvarene dobiti (dohotka) po osnovu obavljanja preduzetničke djelatnosti.Porez na dohodak umanjuje ostvareni dohodak ali nema karakter troška kao ekonomske kategorije.Poslovni rezultat i kod pravnih lica i kod preduzetnika se javlja u kategorijama prije poreza i nakon poreza.Porez na dobit pravnih lica i porez na dohodak fizičkih lica je fiskalna obaveza koja se obračunava na utvrđeni poslovni rezultat i s obzirom da je poslovni rezultat(dobit ili dohodak) već utvrđen sva dalja terećenja tog rezultata nemaju karakter troška već karakter fiskalne obaveze.Zakonom o izmjenama i dopunama Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica (Sl. list CG, br.14/12) brisan je član 29 kojim je bilo propisano da se „na teret rashoda doprinosi za obavezno socijalno osiguranje priznaju u iznosu od 50%”. Dakle, završno sa 2011. godinom doprinosi za obavezno socijalno osiguranje preduzetnika priznavali su se kao rashod u poreske svrhe samo u iznosu od 50% uplate izvršene za navedenu svrhu. Inače, pomenuti rashodi su se unosili u bilans uspjeha u cjelosti, ali je u GPP FL-Dodatak A, prilikom izračunavanja oporezive dobiti, vršena korekcija dobiti iz bilansa uspjeha tako što se ista uvećavala po osnovu plaćenih doprinosa za preduzetnika u visini od 50% izvršene uplate, a što je u do tada važećoj prijavi bilo navedeno pod rednim brojem 4.) i rednim brojem 5. Od 2012. godine troškovi po ovom osnovu unijeti u bilans uspjeha priznaju se u cjelosti kao rashod u poreske svrhe što je i proizvelo da se u prijavama za 2012. i 2013. godinu ne vrši korekcija dobiti iz bilansa uspjeha po tom osnovu.Porez na dohodak fizičkih lica utvrđuje se shodno odredbama Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica i njime se direktno ne reguliše implementacija MRS/MSFI,ali s obzirom da ovaj Zakonom definiše da se knjigovodstvena evidencija uredjuje saglasno odredbama Zakona kojim se uređuje računovodstvo a to je zakon o Računovodstvu i reviziji, implicira da se u ovim slučajevima primjenjuje ovaj zakon.U pogledu načina vođenja poslovnih knjiga i sastavljanja finansijskih iskaza na lica koja ostvaruju prihode od samostalne djelatnosti primjenjuju se odredbe zakona kojim se uređuje računovodstvo, ako ovim zakonom nije drugačije propisano- član 16, stav 5 Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica.Pravna lica sastavljaju finansijske iskaze po Međunarodnim računovodstvenim standardima (MRS), odnosno po Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (MSFI), koje je proglasio IASB i usvojio i objavio nadležni organ koji je od odgovarajućeg organa Međunarodne federacije računovođa (IFAC) dobio pravo na prevod i objavljivanje- Član 5 Zakona o računovodstvu i reviziji. Dakle, preduzetnici vode poslovne knjige u skladu sa Zakonom o računovodstvu kojim je uređena primjena MRS/MSFI i shodno prethodno navedenom i na knjigovodstvo preduzetnika kao poreskih obveznika se trebaju primijenit MRS/MSFI.MRS se ne bave numeričkim oznakama a prema odredbama člana 39 Pravilnika o kontnom okviru, na računima grupe 52- Troškovi zarada,naknada zarada i ostali lični rashodi, evidentiraju se troškovi doprinosa vezani za preduzetnike.

Obraćamo Vam se molbom za izdavanje stručnog mišljenja u vezi sa primjenom MRS na računovodstveno evidentiranje ugovora o izgradnji i priznavanje prihoda koji se odnose na ugovore o izgradnji u finansijskim izveštajima izvođača radova, kao i uključivanja računovodstveno utvrđene dobiti u bilansu uspeha u obračun poreza na dobit pravnih lica izvođača radovova.
Pravno lice izvođač radova je registrovano u Crnoj Gori kao dio stranog društva, sa šifrom djelatnosti Izgradnja stambenih i nestambenih zgrada i posluje u vidu glavnog izvođača radova na projektu u Crnoj Gori.
U skladu sa članom 7. Zakona o porezu na dobit pravnih lica (“Službeni list RCG”, br. 65/2001, 12/2002, 80/2004 i “Službeni list CG”, br. 40/2008, 86/2009, 14/2012 i 61/2013), osnovicu poreza na dobit predstavlja oporeziva dobit poreskog obveznika koja se utvrđuje usklađivanjem dobiti poreskog obveznika iskazane u bilansu uspjeha, na način predviđen ovim zakonom. Član 8. istog zakona navodi da se za utvrđivanje oporezive dobiti priznaju prihodi u iznosima utvrđenim bilansom uspjeha, u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo, izuzev prihoda za koje je ovim zakonom propisan drukčiji način utvrđivanja. Član 10. istog zakona navodi da se za utvrđivanje oporezive dobiti priznaju rashodi u iznosima utvrđenim bilansom uspjeha, u skladu sa zakonom kojim se uređuje računovodstvo, izuzev rashoda za koje je ovim zakonom propisan drukčiji način utvrđivanja.
Zakon o računovodstvu i reviziji (“Službeni list RCG”, broj 69/05 od 18.11.2005. i “Službeni list CG”, broj 80/08 od 26.12.2008.,32/11 od 01.07.2011), član 3. propisuje da pravna lica sastavljaju finansijske iskaze po Međunarodnim računovodstvenim standandardima (MRS), odnosno po Međunarodnim standardima finansijskog izvještavanja (MSFI).
Međunarodni računovodstveni standandard 11 Ugovori o izgradnji u Delokrugu navodi da se ovaj standard primenjuje u računovodstvenom obuhvatanju ugovora o izgradnji u finansijskim izveštajima izvođača radova. Međunarodnim računovodstveni standandard 11 Ugovori o izgradnji u paragrafu 22 navodi da se prihod po osnovu ugovora i troškovi povezani sa ugovorom o izgradnji priznaju kao prihodi i rashodi u zavisnosti od stepena izvršenja ugovora na kraju izveštajnog perioda.
U skladu sa gore navedenim, molimo Vas da potvrdite :
• Da se za računovodstveno obuhvatanje ugora o izgradnji u finansijskim izvještajima izvođača radova primjenjuje MRS 11 Ugovori o izgradnji, i
• Da se prihodi po osnovu ugovora o izgradnji u finansijskim izvještajima izvođača radova priznaju u zavisnosti od stepena izvšenja ugovora na kraju izvještajnog perioda.

Prema paragrafu2, MRS 11- Ugovori o izgradnji, ovaj standad se primjenjuje na računovodstveno obuhvatanje ugovora o izgradnji kod izvođača radova, što ni jednim drugim paragrafom ovog niti bilo kojeg drugog MRS, odnosno MSFI nije dovedeno u pitanje.Što se tiče priznavanja prihoda i rashoda po osnovu ugovora o izgradnji, paragraf 22 navedenog standarda upućuje na to da se prihod po osnovu ugovora o izgradnji i troškovi povezani sa ovim ugovorom u finansijskim izvještajima tekućeg perioda kod izvođača radova priznaju u zavisnosti od stepena izvršenja ugovora na kraju izvještajnog perioda. I ove smjernice MRS 11 su takođe eksplicitne i nisu dovedene u pitanje, niti smjernicama ovog niti smjernicama nekog drugog MRS ili MSFI.

Kakva je praksa i kakvi su porezi pri isplati godišnjih bonusa direktoru?Kakvi su rokovi za isplatu bonusa i uplatu poreza iz iste, a da se knjiže kao trošak za 2014 godinu, jer to su bonusi za direktora, stečeni na osnovu uspješnog poslovanja? Pravno lice je iz Srbije i ima kćerku firmu u Crnoj Gori, direktoru se plaćaju porezi i doprinosi u Srbiji, da li je on obavezan da plaća poreze i doprinose u Crnoj Gori – da li to predstavlja dvostruko oporezivanje?

Članom 37 stav 1 tačka 2 Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica (Sl.list RCG, br.65/01…04/07 i Sl.list CG, br.86/09 … 62/13) propisano je da se prihodom od kapitala smatraju „udjeli u dobiti koje ostvare članovi uprave i zaposleni u novcu ili akcijama”.I pored toga što smatramo da bi bilo ispravnije novčane isplate članovima uprave i zaposlenima, na ime bonusa za uspješno poslovanje, iz ostvarene dobiti za poslovnu godinu, tretirati kao jedan od oblika ličnih primanja, u obavezi smo da primjenjujemo citiranu zakonsku odredbu sve do eventualne izmjene iste. Inače, isplatilac prihoda od kapitala dužan je da obračuna, obustavi i uplati porez na dohodak fizičkih lica po stopi od 9% istovremeno sa isplatom prihoda, kako je i propisano članom 50 Zakona o porezu na dohodak fizičkih lica. Dakle, na ovaj oblik prihoda fizičkih lica, bez obzira na njihov iznos, obračunava se porez samo po stopi od 9%. Na teret isplatioca se obračunava i uplaćuje prirez na porez po stopi utvrđenoj odgovarajućim aktom jedinice lokalne samouprave. Obračunati i uplaćeni porez na dohodak fizičkih lica po osnovu ovih prihoda unosi se u obrazac IOPPD pod šifrom 066.Shodno članu 11, stav 1 tačka 6, Zakona o porezu na dobit pravnih lica (Sl. list RCG, br.65/01…80/04 i Sl.list CG, br.40/08 … 61/13), primanja zaposlenih ili drugih lica po osnovu raspodjele dobiti ne priznaju se na teret rashoda u svrhu utvrđivanja oporezive dobiti.Članom 8, stav 1, Sporazuma između Republike Crne Gore i Republike Srbije o socijalnom osiguranju (Sl.list RCG, br.17/07, propisan je izuzetak od opšte odredbe da se obaveza osiguranja određuje prema pravnim propisima one države ugovornice u kojoj lice radi, kojim je određeno da u slučaju kada poslodavac sa sjedištem u jednoj državi ugovornici uputi zaposlenog u drugu državu ugovornicu, na njega se u naredne dvije godine primjenjuju propisi o osiguranju prve države ugovornice kao da je zaposlen na njenoj teritoriji.Ukoliko je Zavod za zapošljavanje Crne Gore izdao dozvolu za rad stranim državljanima koji će privremeno obavljati poslove u privrednom društvu koje je njihov inostrani poslodavac osnovao u Crnoj Gori (kretanje lica unutar stranog privrednog društva), kao i da ta lica plaćaju doprinose kod inostranog fonda socijalnog osiguranja, postupak je sledeći:1. Ukoliko ta lica ne ostvaruju zaradu, odnosno bilo kakvu naknadu od pravnog lica u koje su upućeni, u tom slučaju za ova lica se ne podnosi Obrazac JPR, jer nijesu obveznici poreza i doprinosa.2. Ukoliko ta lica primaju određenu naknadu, odnosno zaradu od pravnog lica osnovanog u Crnoj Gori, poreski su obveznici i neophodno je da to pravno lice dostavi područnom poreskom organu obrazac JPR sa dodatkom B u kome će popuniti samo podatke pod tačkama 1. i 2, a u rubrici “napomena” navesti da se registracija vrši za potrebe izvještavanja o obračunatom i plaćenom porezu na dohodak fizičkih lica tj. za potrebe IOPPD.U izvještaju IOPPD obračunati i plaćeni porez na dohodak za ova lica treba unositi pod šifrom 041 (strani državljani i lica bez državljanstva koja su na teritoriji Crne Gore zaposlena kod poslodavca u Crnoj Gori, ako su osigurana za obavezno socijalno osiguranje po propisima druge države).

Kao knjigovodstvena agencija građevinske firme koja se bavi uvozom i prodajom građevinskog materijala imamo par nedoumica prilikom knjiženja, te Vas stoga molimo da nam date odgovor na sledeća pitanja: Kupcima je potrebno otpisati dio duga. Dug se odnosi na fakturisane palete uglavnom iz ranijih i iz tekuće godine. Pošto kupci nikad neće vratiti iste, firma je odlučila da im taj dug „otpiše”. Da li je taj trošak priznat kao rashod po zakonu o porezu na dobit? Da li je trošak otpisa potraživanja starijih od 3 godine priznat kao rashod po zakonu o porezu na dobit, a do tri godine nije?Roba koju firma uvozi od ino dobavljača je pakovana na paletama. Ino dobavljač fakturiše robu, a palete smo u obavezi da vratimo. Na fakturama ino dobavljača stoji napomena broj komada paleta. Nekad je naglašeno da su povratne, a nekad ne. Kako nemaju finansijsku vrijednost na carine se i u carinskoj ispravi u imenovanju robe rubrika 31 stoji broj paleta sa fakture ino dobavljača. Prilikom izrade kalkulacija, magacin se zadužuje za broj paleta koje su naznačene na ino fakturi. Palete nemaju nabavnu vrijednost ali imaju prodajnu – kako bi kupac bio u obavezi vratiti palete a firma ga dobavljaču mora zadužiti. Izlaz paleta iz magacina se radi fakturisanjem paleta ili izdatim reversom.Jedna situacija je da svi kupci neće da prihvate fakture za palete, u tom slučaju ih izdajemo na revers, u slučaju povraćaja radi se povraćaj reversa. Vraćene palete od kupca se vraćaju našem ino dobavljaču koji nas odobrava komadno, a mi na osnovu toga razdužujemo magacin.Druga situacija ja fakturisanje paleta kupcima. Imamo prihod od prodaje paleta. U slučaju povrata kupac dobija knjižno odobrenje za povrat paleta. To je definisano kupoprodajnim ugovorom sa kupcem. Znači vraćene palete firma vraća svom ino dobavljaču i on odobrava komadno jer ponavljam da ih ne duži finansijski.Još jedna bitna stvar- kako prodate palete u suštini nisu prihod, jer isti iznos su dužni vratiti ili jednog dana platiti ino dobavljaču zato knjižimo preko konta 490 (unaprijed obračunati trošak paleta) potražuje, a duguje 501 (nabavna vrijednost paleta) za isti iznos prihoda od prodaje paleta.Molim Vas za mišljenje navedenog. Takođe Vas molim za mišljenje i savjet kako je naispravnije knjižiti u 2015. god. ulaz, izlaz, povrat paleta od kupca i povrat dobavljaču.

U vezi Vaših pitanja koja se odnose na evidenciju i transakcije sa ambalažom u nastavku dajemo osvrt u cilju da načelno pomognemo u iznalaženju rješenja problema sa kojim se suočavate u praksi. Elaboracija bi mogla biti obimna s obzirom na karakter ovih pitanja, ali u cilju racionalizacije prostora obuhvatićemo pitanja kao jedno. Elaboracija u nastavku ima za cilj da, po našem misljenju, ukaže na procedure kako bi trebalo da uredite transakcije komericijalno i administrativno (računovodstveno), i na osnovu toga sami napravite komparaciju sa onim što je vaša praktična situacija.Ambalaža može biti povratnog i nepovratnog karaktera, što zavisi od čitavog niza okolnosti. Nepovratna ambalaža ulazi u nabavnu cijenu robe, a povratna ambalaža se treba posmatrati odvojeno od robe kojoj služi u manipulaciji do konačnog potrošača. Nepovratna ambalaža dijeli sudbinu robe u upotrebnom smislu i u administrativnom (računovodstvenom) aspektu. Nad povratnom ambalažom nije legalizovano vlasništvo korisnika i sa tih razloga i suštinska, odnosno namjenska i adminstrativna evidencija treba da se odvoji od robe koja služi u transportu, skladištenju i slično.Ugovorom sa Vasim dobavljačem bi trebalo da imate regulisana pitanja prijema i povraćaja ambalaže i slučajeve naknade oštećene i izgubljene ambalaže. Saglasno odredbama iz tog obligacionog odnosa, uredićete i administrativnu evidenciju, a isto je i u odnosu vaše kompanije i vaših kupaca. Bilo bi realno očekivati da uslove iz ugovora od dobavljača prenesete i na odnose sa vašim kupcima. Dakle, ako prema vašem dobavljaču imate obavezu da vratite ambalažu i on vam istu ne fakturiše, te iste uslove treba da prenesete na odnose sa vašim kupcima. Nije pravno osnovano (naše mišljenje) da vi prodajete tudje resurse, odnosno možete prodavati (fakturisati) samo resurse nad kojima imate legalizovano vlasnistvo, ono što vam je dato na korišćenje dužni ste da vratite i ne mozete prodavati.Vaš dobavljač ne obračunava finansijski iznos dostavljene ambalaže, već dostavlja samo podatke o količinama. Ugovorom je vjerovatno definisan iznos po jedinici mjere u slučaju da ne izvršite povraćaj primljene ambalaže, a ukoliko ne postoji takva norma, onda postoji i drugo rješenje – tržišna cijena te vrste ambalaže.Dakle, pravno normativno uslove koje dobijete iz obligacionog odnosa sa vašim dobavljačem treba da prenesete i na odnose koje imate sa vašim kupcima, koji koriste ambalažu koju je na korisćenje vama dao dobalvljač, i da je kada se za to steknu uslovi povratite, odnosno da je vama vrate kupci robe.Naše je mišljenje da evidenciju o ambalaži možete organizovati u okviru glavne knjige ili vanbilansno. Ako je evidencija organizovana vanbilansno, istu možete evidentirati samo količinski ili u naturalnim i finansijskim vrijednostima. Ako je evidencija uredjena samo u naturalnim jedinicama mjere, potrebno je obezbijediti i uslove da se u svakom momentu može bez ikakvih dilema utvrditi finansijska vrijednost ambalaže – primljene, vraćene, na stanju, oštećene, nedostajuće ( izgubljene , nestale …)Ako evidenciju o ambalaži organizujete u okviru glavne knjige podaci se moraju obezbijediti i u okviru analitičkih pomoćnih materijalnih evidencija. Ove materijalne evidencije moraju obezbijediti podatke o vrsti prijemu, povraćaju , stanju , manjku u količinskim jedinicam mjere i u finansijskim vrijednostima. Podaci o ambalaži treba se organizuju na računima različitim od računa na kojima se evidentiraju podaci o robi – povratna ambalaža ne moze biti obuhvaćena cijenom robe. Evidenciju o ambalaži koju ste dali na korišćenje Vašim kupcima treba da uredite u svakom aspektu analognu ovom prethodno opisanom koji se odnosi na ambalažu koja je Vama data na korišćenje od strane Vašeg doibavljača, da ne ponavljam već saopšteno.Manjak ambalaže koji pada na teret Vaše kompanije ima karakter ostalih ( neposlovnih troškova), a u slučaju da zaposleni ima obavezu da nadoknadi taj manjak isti nema karakter troškova , već potraživanja od zaposlenih. U slučajevima kada Vaš kupac ne vrati svu preuzetu ambalažu i ne plati istu to može biti trošak, ako nadoknadi nevraćenu ambalažu to ima prelazni karakter , taj iznos ćete prenijeti Vašem dobalvjaču ili za isti kupiti odgovarajuću ambalažu. U tom iznosu to ima prelazni karakter ( niti prihod niti trošak ) a razlika može imati karakter troškova ili eventualno karakter prihoda. U principu transakcije sa ambalažom ne mogu imati niti prihodni niti rashodni karakter, a u pojedinim okolnostima mogu kao što sam napomenuo prethodno. Ono što ste radili, po našem mišljenju nema pravno utemeljenje, bez obzira na to što vi sa kupcima imate ugovore kojima su regulisani takvi odnosi. Vi ste na fakturama obuhvatili, odnosno prodali ambalažu, što je nemoguće, jer ste prodali tudju imovinu. Kada kupcu fakturišete imovinu (ambalažu), on tu fakturu plati i na taj način je legalizovao vlasništvo nad tom ambalažom, a ona nije vaša već pripada vašem dobavljaču. Jasno je da ovjde imamo pravni problem realizovanih transakcija – prodaja tudje ambalaže.Sa poreskog aspekta (prijava Poreza na dobit), može se javiti problem sa dokumentovanjem nabavne vrijednosti prodate ambalaže, jer za to vi ne možete obezbijediti dokumentacione dokaze i postoji mogućnost da vam se za taj iznos uveća osnovica za obračun poreza na dobit pravnih lica. Napominjemo da ova mogućnost postoji ako nemate materijalnih dokaza za nabavnu cijenu prodate ambalaže, a ako imate onda je efekat ovih transakcija na iznos poreza na dobit neutralan – iznosi prihoda i troškova su identični.U vezi ovih transakcija oko prodaje i odobravanja popušta na potraživanjima za ambalažu prije i nakon 01.07.2013 godine, pod uslovom da ne postoji problem pravnog osnova realizacije tih transakcija, situacija je potpuno jasna – PDV se obračunava po stopi koja je važeća u momentu kada ste izdali račun, odnosno drugi akt koji ima karakter računa u smislu Zakona o porezu na dodatu vrijednost. Ako je odobrenje izdato nakon ovog termina važi stopa 19%, nema dileme. Knjižno odobrenje se registruje u obračunskom periodu koji odgovara datumu sa knjižnog odobrenja, ne može datum iz 2015 godine a ispravka prijave iz 2013 godine, možda se to u praksi dešava , ali je jasno da to nije pravno osnovano, i nije potrebno dodatno elaborirati.